थारू समुदायका युवाले धार्मिक तथा सामाजिक कथावस्तुमा अभिनय र नाच प्रस्तुत गरी नाचिने थारु समुदायको प्राचीन नृत्यलाई संग्रहित गर्ने अभियान थालेका छन् । पछिल्लो समय थारू समुदायमा परम्परागत रुपमा नाचिने धुम्रानाच युवा पुस्तामा हराउँदै जान थालेपछि संरक्षण र सम्वर्द्धनका लागि प्राचीन नृत्यलाई संग्रहित गर्न थालेका हुन् ।
रामधुनी ९ स्थित डुम्राहा थारू टोलबाट छायांकन सुरु गरिएको छ । समुदायको धार्मिक चित्रण, समुदाय भित्रको एकता, पारिवारिक एकता र परदेश गएका श्रीमानको बिछोडको बिरह लगायत प्रकृतिसँग गाँसिएको सम्बन्धको बारेमा अभिनय प्रस्तुत गरी धुम्रानाच नाच्ने गरिन्छ । नटुवा, मृदंगीया, झाइल वादक र गवैयाको सहभागितामा नाचिने धुम्रानाचलाई समुदायमै गएर संकलन गरेर संगीतबद्ध गरिएको हो ।
समुदायको कला संस्कृति जगेर्नाका लागि अभियान सुरु गरेको थारु अगुवा सुनिल चौधरीले जानकारी दिए । गीतमा अनुमा चौधरी, सिर्जना चौधरी र रन्जना चौधरीले स्वर दिएकि छिन् । सङ्गीत संयोजनमा भने गणेश चौधरी रहेका छन् । श्रवण चौधरीले निर्देशन गरेको म्युजिक भिडिओमा रामधुनी, वराहक्षेत्र, इटहरी, दुहबी, खनार, चितवन लगायतका युवा कलाकारको अभिनय रहेको छ । कोरियोग्राफी उदयपुर चौदण्दीगढीका शिव चौधरीले गरेका छन् ।
रामधुनी ९ वडा कार्यालय र दुहबी नगरपालिकाका लेखा अधिकृत दिपेन्द्र चौधरीको आर्थिक सहयोगमा भिडिओ निर्माण भएको संयोजक सुनिल चौधरीले जानकारी दिए । सुनिलका अनुसार थारू समुदायमा प्राचीनकालमा सामूहिक मनोरञ्जनका लागि धुम्रानाच नचाउने चलन रहेको थियो । गाउँटोलमा कुनै शुभ कार्य तथा अवसरको आयोजनामा धुम्रानाच आयोजना गरेर सामूहिक मानोरञ्जन गर्ने भएकाले नृत्यलाई सामाजिक एकताको सन्देश बाहकका रुपमा मानिन्छ ।
थारु समुदायको संस्कृति र परम्परासँग जोडिएको मौलिक नृत्य धुम्रानाचमा समाजमा रहेको सकारात्मक गतिविधिलाई गीतमार्फत प्रस्तुत गरी नृत्य गरिन्छ ।