एजेन्सी । एसियाली मूलकि कमला हैरिस हुन् वा डोनाल्ड ट्रम्प, यी दुवैमध्ये को अमेरिका को राष्ट्रपति बन्नेछ, यस कुरा मंगलवारको चुनावपछि स्पष्ट हुनेछ । अमेरिकालाई पहिलो महिला राष्ट्रपति प्राप्त हुनेछ कि डोनाल्ड ट्रम्प पुनः फर्कनेछन् भन्नेमा सबैको ध्यान केन्द्रित छ । परम्पराअनुसार, नव निर्वाचित राष्ट्रपति २० जनवरी २०२५ मा चार वर्षका लागि पदभार ग्रहण गर्नेछन् ।
यद्यपि, देश–विदेशका मानिसहरूमा यो कौतूहलता छ कि अमेरिका मा सत्ताको बागडोर कोले सम्हाल्नेछ? किनकि अमेरिका को राष्ट्रपति मात्र आफ्नै देशको लागि नभई, अन्तर्राष्ट्रिय स्तर र भू–राजनीतिक मामिलामा पनि निर्णायक हुन्छ । अमेरिकाका राष्ट्रपतिलाई विश्वका सबैभन्दा शक्तिशाली व्यक्तिहरूमध्ये एक मानिन्छ । यस अवस्थामा धेरै मानिसहरूको मनमा यो स्वाभाविक रूपमा आउँछ कि अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई कति तलब मिल्छ? यद्यपि अमेरिकी राष्ट्रपति एक सरकारी सेवक हो र ऊ जनताप्रति जवाफदेही हुन्छ। देशको सरकारी कोषबाट उसलाई भुक्तानी दिइन्छ।
अमेरिकी राष्ट्रपतिका तलब औसत देशवासीको भन्दा छ गुणा बढी छ। एक औसत अमेरिकीले वार्षिक ६३ हजार ७९५ डलर (झण्डै ५३ लाख रुपैयाँ) कमाउँछ। अमेरिकाका शीर्ष धनाढ्यहरूले वार्षिक औसतमा ७ लाख ८८ हजार डलर कमाउँछन्, अर्थात् लगभग ६ करोड २८ लाख रुपैयाँ, तर अमेरिकी राष्ट्रपतिका तलब यसभन्दा करिब आधा हुन्छ। यस हिसाबले राष्ट्रपति मुलुकका शीर्ष १ प्रतिशत धनाढ्यहरूमा पनि पर्दैन।
अमेरिकी राष्ट्रपतिका तलब कति?
राष्ट्रपति जो बाइडेनलाई वार्षिक ४ लाख डलर अर्थात् ३.३६ करोड रुपैयाँ तलब दिइन्छ । यसका अतिरिक्त राष्ट्रपति खर्चको रूपमा ५० हजार डलर अर्थात् ४२ लाख रुपैयाँ थप पाउँछन् । वाशिंगटन डीसीमा रहेको ह्वाइट हाउस अमेरिकी राष्ट्रपतिका आधिकारिक निवास र कार्यालय हो । यहाँ बस्नका लागि आफ्नै खल्तीबाट केही पनि खर्च गर्नु पर्दैन । राष्ट्रपतिले पहिलो पटक ह्वाइट हाउस प्रवेश गर्दा उसलाई एक लाख डलर अर्थात् लगभग ८४ लाख रुपैयाँ दिइन्छ । यस पैसालाई उसले आफ्नो इच्छानुसार घरको सजावटमा खर्च गर्न सक्छ । राष्ट्रपतिलाई मनोरञ्जन, स्टाफ र कुकको लागि वार्षिक १९ हजार डलर अर्थात् करिब ६० लाख रुपैयाँ पनि दिइन्छ ।
सुविधा र भत्ताहरू
अमेरिकाकी राष्ट्रपतिका सबै स्वास्थ्य सेवाहरू निःशुल्क छन् । अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई यात्रा गर्नका लागि लिमोजिन कार, मरीन हेलिकप्टर र एयर फोर्स वन नामक एक विमान दिइन्छ । राष्ट्रपतिका बेडामा समावेश लिमोजिन कारहरू आधुनिक सुरक्षा र सञ्चार प्रणालीबाट सुसज्जित छन् । लमोजिन कारहरूमा राष्ट्रपतिको चाहनाअनुसार, समय–समयमा आवश्यक संशोधन गरिन्छ । कारहरूलाई सुरक्षित बनाउनको लागि समय–समयमा परिवर्तन पनि गरिन्छ ।
एयरफोर्स वन विमानमा करिब चार हजार वर्ग फुटको स्थान हुन्छ । यसलाई उडन्ते महल र उडन्ते ह्वाइट हाउसका नामले पनि चिनिन्छ, किनकि यो अत्यन्त सुरक्षित छ । यसमा राष्ट्रपतिका लागि दैनिक कार्य गर्नका लागि सबै आवश्यक सुविधाहरू हुन्छन् । एयर फोर्स वनमा राष्ट्रपतिका अतिरिक्त झण्डै १०० स्टाफका सदस्यहरूको यात्रा गर्नको व्यवस्था हुन्छ । संयुक्त राज्य अमेरिका का राष्ट्रपतिले एन्ड्रूज एयर फोर्स बेसबाट आफ्ना अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरू लिन्छन् । वाशिंगटनमा रहेका आफ्ना आधिकारिक निवासबाट हवाई अड्डासम्म, राष्ट्रपति मरीन वन हेलिकप्टरमा यात्रा गर्छन् ।
२००१ देखि तलबमा कुनै वृद्धि छैन
प्रत्येक सार्वजनिक अधिकारीलाई हरेक वर्ष वा समय–समयमा तलब वृद्धि हुन्छ, तर २००१ पछि अमेरिकी राष्ट्रपतिका तलबमा वृद्धि भएको छैन । सन् २००१ मा जब जर्ज डब्ल्यू बुशले पदभार ग्रहण गरेका थिए, त्यसबेला तलब वृद्धि गरिएको थियो । जर्ज वाशिंगटन अमेरिका का पहिलो राष्ट्रपति थिए । उनलाई वार्षिक २ हजार डलरको तलब दिइन्थ्यो । त्यस समयका हिसाबले यो निकै ठूलो रकम थियो । यसका अतिरिक्त वाशिंगटन आफैं एक सम्पन्न किसान थिए ।
डोनाल्ड ट्रम्प, जोन एफ केनेडी र हरबर्ट हूवर जस्ता धनी अमेरिकी राष्ट्रपतिहरू आफ्नो वार्षिक तलब दान गर्दथे । यसका अतिरिक्त अमेरिका का राष्ट्रपतिले वार्षिक अवकाशमा आजीवन दुई लाख ४० हजार डलर (झण्डै दुई करोड रुपैयाँ) को पेन्सन पाउँछन् ।